وقتي فناوري به كمك آموزش مي آيد
جوامع بشري با سرعتي شگفت‌انگيز در حال توسعه، تغيير و تحولند و اين تحولات جنبه‌هاي گوناگون زندگي را در بر مي‌گيرد. پيشرفت علوم و فنون دانش‌هاي جديد را مطرح مي‌كند. بنابراين آموزش بايد با سرعت و كيفيت بيشتر انجام شود. به همين دليل، بسياري از روان‌شناسان و صاحب‌نظران در مباحث تربيتي به بهره‌گيري از فناوري آموزشي توصيه مي‌كنند، چراكه فناوري آموزشي باعث سهولت، سرعت و دقت در امر آموزش و يادگيري مي‌شود. آموزش بايد با رشد كودكان متناسب و تدريس بايد در سطحي باشد كه براي سن كودك نه خيلي سخت و دشوار و پردغدغه و نه خيلي آسان و خسته‌كننده باشد. نخست بايد موثرترين و كارآمدترين روش‌هاي آموزشي را مشخص كنيم و آنگاه براي تدارك فعاليت‌هاي يادگيري، مواد آموزشي را به گونه‌‌اي انتخاب كنيم كه تحقق آنها ميسر شود. وقتي مواد آموزشي مورد نياز و مربوط به آنها را هم مشخص كنيد و در اين زمان از خود بپرسيد: «تجهيزات مورد نياز به اندازه كافي در مدرسه وجود دارد يا بايد آنها را خريد»؟ در هنگام خريد بايد به نكاتي دقت كرد. مثلا اين كه در امر آموزش استفاده از دستگاه‌هاي لوكس و پيچيده هرگز مطلوب نيست. بويژه هزينه نگهداري و تهيه قطعات مورد نياز بسيار زياد است. از اين رو دستگاه‌هاي ساده با قيمت مناسب كه بتواند مقاصد و انتظارات آموزشي را تامين كند، همواره بر دستگاه‌هاي پيچيده و لوكس ارجحيت دارد. نكته آخر اين كه معلمان بايد به تدريج از نكات قوت و ضعف ديگر روشها و مواد آموزشي نيز آگاه شوند و با داشتن چنين پشتوانه تجربي مي‌توان مواد و روش‌هاي آموزشي را براساس هدف‌ها، ويژگي‌ها و نياز شاگردان تنظيم كرد. فراهم كردن وسايل كافي براي استفاده معلمان و وجود التزام در مدارس براي استفاده معلمان از وسايل كمك‌آموزشي و نظارت بر آن بسيار داراي اهميت است كه اين امر نيز بويژه در مقاطع ابتدايي و راهنمايي حتي باعث ترغيب دانش‌آموزان مي‌شود. نقش فناوري اطلاعات در آموزش تحقيقات در كشورهايي كه در استفاده از فناوري اطلاعات در آموزش از ما پيشتازتر بوده‌اند، نشان داده است خودآموزي از طريق كامپيوتر و ديگر دستورالعمل‌هاي مبتني بر كامپيوتر در زمينه مهارت‌هاي اوليه مي‌تواند عملكرد دانش‌آموزان را در درس رياضي و علوم بهبود بخشد. يكپارچه كردنIT همراه با آموزش در پايه‌هاي اوليه محتمل‌تر است، زيرا معلمان بر توسعه مهارت‌هاي اوليه تاكيد دارند. بنابراين بهتر است آموزش با IT از مقطع ابتدايي آغاز شود. براي افزايش كارايي IT در دروس مختلف بايد با محتواي آموزشي سازگار باشد. براي موفق شدن در اين عرصه، اولين قدم فراهم كردن امكانات سخت‌افزاري و نرم‌افزاري در مدارس است. تاثيرات مثبت فناوري اطلاعات كاهش محدوديت‌هاي يادگيري و تقويت برابري فرصت‌ها. امكان تسهيل دستيابي همگان به فرصت‌هاي يادگيري با كيفيت خوب و با بهاي مناسب. امكان از ميان برداشته شدن محدوديت‌هاي ناشي از زمان يادگيري، طول يادگيري و مكان يادگيري. امكان از ميان برداشته شدن محدوديت‌هاي ناشي از جنس، نژاد، قوميت، موقعيت اقتصادي اجتماعي فراگير كه هر كدام مي‌تواند در يادگيري اختلال ايجاد كند. امكان از ميان برداشته شدن محدوديت‌هاي ناشي از معلوليت‌هاي جسمي و ذهني در فرآيند يادگيري. ارتقاي كيفيت يادگيري، اعطاي مسووليت يادگيري به خود دانش‌آموز و برقراري نظام منسجم، هماهنگ و جامع براي ارائه خدمات آموزشي به دانش متناسب با نيازهاي او در هر زمان و مكان. بيشتر شدن سهم دانش‌آموزان در فرآيند يادگيري و مشاركت هر چه بيشتر او در اين زمينه كه به يادگيري در سطوح بالاتر مي‌انجامد. كامپيوتر در عصر ارتباطات و سواد كامپيوتري، كامپيوترها سريع‌تر از آنچه ما فكرش را مي‌كرديم، به كلاس‌هاي درس راه يافتند. امروزه با پيشرفت سطح فكري معلمان و از ميان رفتن تصورات نادرست مبني بر اين كه كامپيوترها فقط براي دروس رياضي، علوم و بازرگاني مناسب هستند رفته‌رفته استفاده از كامپيوترها در مطالعات اجتماعي و رشته علوم اجتماعي متداول‌تر مي‌شود. كامپيوترها براي معلم و شاگردان آزادي عمل بيشتري به ارمغان آورده‌اند. آزادي در اشتباه كردن، يعني از طريق كامپيوتر آنها بدون ترس از مسخره شدن و يا بدون خجالت و شرمندگي مرتكب اشتباه مي‌شوند. به كارگيري مستقيم كامپيوتر و نرم‌افزارها در امر آموزش عنوان CAI «آموزش با كمك كامپيوتر» به اين ابزار اطلاق شدCAI . يعني كامپيوتر و نرم‌افزاري را به عنوان يك وسيله كمك‌آموزشي به كار گيريم. CAI عملكرد شاگردان را در زمينه‌هاي تشخيص و عاطفي بهتر مي‌كند و باعث افزايش علاقه و نگرش‌هاي مثبت نسبت به مدرسه مي‌شود CAI. اين قابليت را دارد كه بلافاصله بازخورد و نظرات شاگردان را منعكس كند. به طور كلي، اگر كامپيوتر بدرستي به كار گرفته شود، وسيله بسيار خوبي براي كسب مهارت و يادگيري محتواست و باعث تقويت بهترسازي امر آموزش مي‌شود. استفاده از كامپيوتر مي‌تواند به درك كودك از خود و جامعه‌پذيري وي و تسهيل تعاملات گروهي، همكاري و شكل‌گيري دوست‌ها منجر شود. فيلم استريپ فيلم استريپ را مي‌توان به وسيله يك صفحه نمايش بزرگ براي كلاس به نمايش گذاشت يا هر يك از شاگردان از طريق نمايشگرهاي كوچك به تماشاي اين فيلم استريپ بنشينند. اين تصاوير صامت و ساكن گاهي با شرح زير تصاوير و گاهي بدون آن به نمايش گذاشته مي‌شوند. گاهي همراه با نمايش اين تصاوير، شرح‌‌هايي كه روي نوار كاست يا صفحه ضبط شده‌اند نيز پخش مي‌شود. چطور از اين تكنيك مي‌توان در آموزش استفاده كرد؟ 1- شما بايد تصميم بگيريد چه وقت مناسب‌ترين زمان براي نمايش بريده فيلم در كلاس است. 2- اين فيلم استريپ‌ها بايد كاملا مرتب با محتواي درس و مطالب آموزشي باشند. 3- اگر معلم بخواهد خود روي تصاوير صحبت كند، بايد مطالبي را كه لازم است بگويد از قبل آماده كند. اين فرصت بسيار خوبي است براي ترغيب شاگردان به بحث و گفتگو. معلم بايد پرسش‌هايي را در اين زمينه تهيه كند و از شاگردان خود بپرسد اين شيوه انعطاف‌پذير و سازنده است. 4- فيلم استريپ را به نمايش بگذاريد و هر زمان لازم بود، محتواي اين تصاوير را به محتواي درس ربط دهيد. 5- فيلم را پس از نمايش اول، يك بار ديگر براي مرور و يادآوري نمايش دهيد و نكات مهمش را گوشزد كنيد. 6- در صورت امكان از فيلم استريپ‌هاي بدون شرح استفاده كنيد. در اين نوع فيلم‌ها شاگردان با تكيه بر توانايي‌هاي خود تصاوير را تفسير مي‌كنند. اگر تصاوير با شرح‌هاي زيرنويس شده همراه باشد، شاگردان اين شرح را ملاك و سند فرض مي‌كنند و هنگام بحث، تحت‌تاثير آنها قرار مي‌گيرند و در همان چارچوب صحبت مي‌كنند. اسلايد نمايش اسلايدها در كلاس تجربه‌اي است از چيزهايي كه براي شاگردان ناشناخته‌اند. در اين حالت، هر يك از تصاوير تك‌تك روي صفحه نمايش ظاهر مي‌شوند. معلم مي‌تواند ترتيب نمايش تصاوير را تنظيم كند و هر يك از تصاوير را انتخاب و نشان دهد. معلم مي‌تواند از اسلايدهاي موجود در بازار يا اسلايدهايي كه خود درست كرده استفاده كند يا مي‌تواند اين اسلايدها را از كتابخانه قرض بگيرد. چطور مي‌توان از اسلايد در امر آموزش استفاده كرد؟ 1- معلم همواره بايد دنبال اسلايدهايي باشد كه با محتواي درس تناسب دارند. 2- اگر معلم تصميم دارد در كلاس از اسلايد استفاده كند، بايد قبل از كلاس تصاوير را تنظيم كند. 3- زماني كه معلم اسلايد مورد نظرش را انتخاب كرده، بايد آنها را پيش از كلاس در دستگاه پخش بگذارد تا مطمئن شود دستگاه به درستي كار مي‌كند و ترتيب تصاوير درست است. 4- اسلايدها را بدون عجله و با حوصله به نمايش بگذاريد. درخصوص هر اسلايد قبل از نمايش اسلايد بعدي بحث و گفتگو كنيد، طوري كه هيچ پرسشي بي‌پاسخ نماند. 5- در پايان نمايش تصاوير يك جمع‌بندي كلي انجام دهيد. پس از اتمام آنها را در جاي خشك و خنك بگذاريد. عروسك خيمه‌شب‌بازي اين عروسك‌ها وسايل آموزشي منحصر به فردي هستند كه به شاگردان اجازه مي‌دهند به طور ناشناس، احساسات و باورهاي خود را بيان كنند و توضيح دهند. استفاده از عروسك خيمه‌شب‌بازي به فرد اجازه مي‌دهد ارتباطي دروني ميان دروس اجتماعي و ديگر موضوعات بيابد. معلم مي‌تواند با پوشاندن لباس‌هاي سنتي به اين عروسك‌ها، فرهنگ‌هاي مختلف را به شاگردان نشان دهد. سكوت از فنوني است كه مي‌تواند حواس دانش‌آموزان را به تدريس معلم متمركز بخشد، سكوت بنا به موقعيت و تشخيص معلم مي‌تواند چند ثانيه يا بيشتر طول بكشد. نقش وسايل آموزشي در فرآيند آموزش و يادگيري نقش وسايل آموزشي بيشتر در چگونگي انتقال مفاهيم به شاگردان نهفته است. اگرچه انتخاب متن و محتواي آموزشي بسيار مهم است، انتقال بهتر و موثر مفاهيم نيز از مسائلي است كه بايد مورد توجه قرار گيرد. تحقيقات نشان مي‌دهد وسايل آموزش مناسب در انتقال و تفهيم نقش موثري دارد كه مهمترين آن عبارتند از: 1- مسائل قابل لمسي براي تفكر و ساختن مفاهيم فراهم مي‌كنند و در نتيجه سبب مي‌شوند شاگردان كمتر به مفاهيم انتزاعي متوسل شوند. 2- سبب ايجاد علاقه در امر يادگيري شاگردان مي‌شوند و توجه آنان را به موضوع آموزشي معطوف مي‌كنند. 3- تجارب واقعي و حقيقي را در اختيار شاگردان قرار مي‌دهند و در نتيجه موجب فعاليت بيشتر مي‌شود. 4- پيوستگي افكار را در فرآيند يادگيري و آموزش فراهم مي‌كند. 5- معنا و مفهوم آموزشي را سريع‌تر و صريح‌تر منتقل مي‌كنند. 6- در توسعه و رشد معنا در ذهن شاگردان موثرند و به گسترش دامنه لغات كمك مي‌كنند. 7- پايه‌هاي لازم را براي شاگردان در امر يادگيري تدريجي و تكميلي فراهم و آن را دائمي مي‌كنند. 8- تجاربي را در اختيار شاگردان قرار مي‌دهند كه كسب آنها از راه‌‌هاي ديگر چندان امكان‌پذير نيست و در نتيجه به تكامل و افزايش عمق و ميزان يادگيري منجر مي‌شود. 9- و در نهايت به تحقق اهداف آموزش و پرورش (موارد بالا) مي‌انجامد. روش آزمايشي آزمايش فعاليتي است كه در جريان آن فراگيران با به كاربردن وسايل و مواد بويژه درباره مفهومي خاص، عملا تجربه كسب مي‌كنند. اين روش محيطي مناسب را براي حل مساله براي بچه‌ها ايجاد مي‌كند. آزمايش براي تدريس مفاهيم علوم تجربي بويژه فيزيكي، بسيار لازم است و بدون آن دانش‌آموزان نمي‌توانند مفاهيم مورد نظر را بدرستي فراگيرند. دانش‌آموزان به اين روش خيلي علاقه دارند، خواه معلم انجام دهد، خواه دانش‌آموز. البته حتي‌الامكان بايد آزمايش‌ها از سوي دانش‌آموزان انجام شود. هنگام استفاده از اين روش، از وسايل كمك‌آموزشي ديگر مثل تخته‌سياه، نمودار و تصوير استفاده كنيد. اين روش باعث مي‌شود شاگردان بتوانند پيرامون خود را بهتر كشف كنند و راه‌حل مسائل را ياد بگيرند.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر