پژوهشگر گوگل ابزار جست‌وجوگر تــــازه‌ای با هدف بهبود دسترسی عمومی به مواد و آثار دانشگاهی و علمی است. این جستجوگر موسوم بـــه Scholar Google امكان جست‌وجوی واژه‌های كلیـدی در رساله‌های علمی، گزارش‌های فنــــی، وب سایت‌های دانشگاهی و كتاب‌ها را فراهم می‌كند.
مواد موجود در رشته‌هــــای مختلف دانشگاهی از پزشكی و فیزیك گرفته تا اقتصاد و علوم كامپیوتر در حوزه جست‌وجوی این ابزار رایگان قرار می‌گیرد. اگر چـــه عمدتا نتایج جست‌وجو براساس میزان ارتباط با واژه كلیدی فهرست می‌شود، اما نكته تازه در این ابزار فهرست كردن نتایج بر اساس میزان ارجاع به آن توسط دیگر مولفان است. علاوه بر این، نتایج بر اساس میزان اعتبار مقاله با توجه به تعداد دفعاتی كه در مقالات علمی به آن استناد شده است، درجه‌بندی و بر پایه امتیاز حاصل برای كاربر فهرست می‌شود.
به گفته یكی از مهندسان گوگل، هدف این ابزار فراهم كردن امكان جست‌وجوی اطلاعات دانشگاهی و علمی برای عموم كاربران است. دانشگاه‌ها، سایت‌های ناشران، پایگاه‌های قبل از چاپ و پایگاه‌های اطلاعاتی علمی از جمله مواردی است كه توسط پژوهشگر گوگل جست‌وجو می‌شود. پژوهشگر گوگل، به طور خودكار متون را تجزیه و تحلیل كرده و استنادهای به كاررفته در متن را استخراج و سپس آن را به صورت مجزا ذخیره می‌كند. حتی استنادهایی كه online نیستند نیز مورد پردازش قرار می‌گیرند.
این بدین معنی است كه نتایج حاصل می‌تواند شامل مقالات و مواد علمی دیگر، مقالات اصلی و كتاب‌های offline نیز باشد. امروزه علیرغم وجود موتورهای جست‌وجوی گوناگون، دانشجویان و پژوهشگران، گوگل را به عنوان انتخاب اول در جست‌وجوی مواد آكادمیك استفاده می‌كنند. نتایج به دست آمده از جست‌وجو توسط پژوهشگر گوگل، تحلیل شده و تعداد استنادها، نسخه‌های موجود از مدرك و محل ذخیره آن (فقط برای كتاب‌ها) فهرست می‌شود.
● جست‌وجو و ایندكس‌گذاری
بــــــرای دستیابــــــی بـــه پژوهشگــــــر گــــــوگل بایــــــد بــــــه آدرس http://scholar.google.com مراجعه كنیــــد. در صفحه مربوطه (شكل ۱) بــــــا درج عنوان و یا واژه‌های كلیــــــدی مورد نظر در كادر جست‌وجو می‌توان به راحتی مواد علمی و مقالات مرتبط با موضوع را در خواست كرد.
از سوی دیگر عملگر Author به كاربر امكان می‌دهد تا براساس نام نویسنده بــــــه جست‌وجو بپـــــردازد. البته برای عملكـــــرد بهتر و به دست آوردن نتـــــایج مرتبط، گوگل پیشنهاد می‌كند در عبارت مورد جست‌وجو از نــــــام اولین نویسنده به همراه عنــــــوان و یا یك واژه كلیدی استفاده شود.
برای ایندكس‌گذاری سایت‌ها و محتوای الكترونیكی جوامع علمی، باید میزبـــان سایت امكان دسترسی روبات‌هــــــای خزنده گوگل را فراهم آورد. ناشران و فراهم آورندگان عمده مواد علمی می‌توانند با ارسال نامه الكترونیكی به گوگل امكان ایندكس‌گذاری محتوا را فراهم آورند.
برخی از سایت‌های علمی فقط اجازه دسترسی به خلاصه مقالات را فراهم می‌آورند و برای دسترسی به نسخه تمام متـــــن (Full Text) نیاز به ثبت نام و پرداخت هزینه است. در ایـــــن صورت پژوهشگر گوگل فقط خلاصه مقالــــــه را نمایش می‌دهد و دسترسی به نسخه تمام متن فقط با ثبت نام كاربر امكان پذیر است.
پژوهشگر گوگل در زمان ایندكس‌گذاری مقالات و مدارك، آنها را بر اساس نسخه‌های موجود، دسته‌بندی می‌كند و سپس در زمان نمــــــایش نتایج و برای تحلیل استنادهــــــا، از دسته‌بنــــدی حاصل استفاده می‌شود.
از دیگر ویژگی‌های ایــن سرویس، امكان جست‌وجوی تخصصی در مواد علمی است. شكل ۲ پژوهشگر گوگل را در حالت جست‌وجوی تخصصی نشان می‌دهد. در این حالت می‌توان علاوه برنویسنده، ناشر و زمان انتشار مدرك را نیز مشخص كرد.
همچنین برای مشخص كردن یك مدرك و یا مقاله خاص، می‌توان از گیــــــومه در اطراف عنوان مدرك استفاده كرد. شكل ۳ نمونه ای از پاسخ پژوهشگر گوگل را نمایش می‌دهــــــد. كلمه Citation در جلــــــوی عنوان مقاله نشان می‌دهد كه در مقالات علمــی دیگر به آن مقاله استناد شده است.
برخی از امكانات و روش‌هایــــــی كه در موتور جست‌وجوی گوگل پشتیبانی می‌شود، در پژوهشگر گوگل با توجه به نوع كاربرد آن وجود ندارد. ولی عملگرهــــــای دیگری مانند :Author همراه با نام نویسنده، :Intitle همراه با واژه كلیدی برای جست‌وجو در عنوان و :journal همراه با واژه كلیدی برای جست‌وجو در عنوان مجله، استفاده می‌شود.
در حال حاضر پژوهشگر گوگل برای زبان‌های انگلیسی، ایتالیایی، فرانسه، اسپانیایی، آلمانی و پرتغالی وجود دارد. در ضمن ناگفته نماند كه این سرویس، هنوز در نسخه بتــــــا قرار دارد و طبعا دارای نقص‌ها و اشكالاتی نیز هست.
● ایندگس‌گذاری محتوای پنهان وب
گوگل بـــــرای ایندكس‌گذاری محتوایی كه به طور معمـــــول در دسترس وب‌خز‌ها نیست، با ناشران مذاكره كرده است. این اطلاعات فقط برای افرادی كه مجوز استفاده داشته باشند، در دسترس قرار می‌گیرد. به عنوان مثال سایت‌های زیادی موجود است كه برای دسترسی به متن مقالات علمی و كتب موجود در آنها باید كلمه عبور و شناسه كاربری به سیستم داده شود.
بنابراین برخی از محتـوای وب توسط موتورهای جست‌وجو ماننــــــد گوگل دیده نمی‌شوند و همیشه مخفــــــی می‌مانند. بــــــرای برطرف ساختن ایــن مشكل گوگل با ناشران مذاكره كرده است.
مــــــزیت این روش یــــــافتن محل دقیق محتــــــوای مورد نیاز جست‌وجوگران است. در ایــــــن حالت كاربران مایلند متن كامل موادی را كه توسط گوگل ارائه شده، بخوانند، اما برای این منظور به كلمه عبور و عضویت در سایت نیاز است.
ایــــــن روش مشكلاتی را نیز در بــــــر خواهد داشت، به عنوان مثال علاوه بــــــر آنكه متن كامل مقاله در دسترس نیست، امكان خواندن چكیده مقاله نیز در بسیاری از موارد وجود ندارد. در واقع با انتخاب این مقالات صفحه‌ای برای وارد كردن شناسه كاربری و كلمه عبور نمایان می‌شود. گوگل در این زمینه، صرفا همانند یك رابط میان ناشر و شخص جست‌وجوگر عمل كرده و آن دو را به هم مرتبط می‌كند.
برای حفظ كارآیی، بهترین نتیجه زمانی حاصل می‌شود كه نــــــاشران چكیــــــدهء مقالات را به كاربران نمــــــایش دهنــــــد و برای دریــــــافت متن كامل آن كلمه عبور و شناسه كاربری درخواست كنند.
ایجــــــاد دسترسی خاص به اطلاعات منتشر شده ناشران، از دیــــــد گوگل ایندكس‌گــــــذاری محتوای پنهان وب نامیده می‌شود و برای جست‌وجوگــــــران وب، قابلیتی بسیار مفید است.
● استخراج و تحلیل استنادها
گوگل در زمــــــان تحلیل محتوای مقالات سعــــــی می‌كنــــــد نام نویسنده اثر را استخراج كند. همچنین با توجه به عنوان مشخص می‌كنـــد كه چه مقالات دیگری به این مقاله استناد كرده‌اند. استنادهایی كه بــــه یك مقاله داده می‌شود از جمله مواردی است كه در ارزش‌گــــذاری آن مقاله مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پژوهشگر گوگل از استنادها برای یافتن ارتباط میان اسناد استفاده می‌كنــــد; به ویژه در حالتی كه استنادهای مقالــــه به صورت پیوند ذخیره شده باشد، این امر تسهیل می‌شود.
سرویس پژوهشگر گوگل، استنادها را بــــــا واژه Cited by بــــــه‌صورت یك پیوند نمایش می‌دهد كه با كلیك روی آن، فهرست استنادها ظاهر می‌شود.
● خصوصیات خاص پژوهشگر گوگل:
یك مقاله ممكن است در چندیـــــن كامپیوتر میزبان در اینترنت ذخیره شود. در چنیـــن مواردی، گوگل سعی می‌كند نسخه‌ای را به صورت پیوند ارائه كند، كه دارای كیفیت برتری (از نظر اعتبار میزبان، نسخه مقاله و سرعت میزبان) باشد.
در برخی از موارد، اصل مقاله به صـــورت online در سطح شبكه در دسترس نیست و پژوهشگر گوگل فقط از طریق استنادهای دیگر مقالات از وجود آن اطلاع دارد. در این حالت نتایج یك جست‌وجوی تحت وب برای عنوان مقاله یا كتاب نمایش داده می‌شود.
گوگل دارای امكان دیگری بنام Open WorldCat است. با كمك این قابلیت جدید كاربران می‌توانند پایگاه OCLC كه دارای ركوردهای كتابخانه‌هـا و ناشران است را جست‌وجو كنند. در این روش محبوب‌ترین سایت‌های فروش نشریات و كتاب مورد جست‌وجو قرار گرفتــــه و اطلاعات كتابشناختی ارائه می‌شود. با جست‌وجوی تحت وب می‌تــــوان اطلاعات بیشتری درباره مداركی كه اصل آنها به صورت online در دسترس نیست، كسب كرد.
از جملــــــه خصوصیات و مزایای پژوهشگر گوگل، مدیریت ترافیك كتابخانه‌ها و مراكز اطلاعاتی است. بــــــا خصوصیاتی كه پژوهشگر گوگل ارائه می‌كند، جست‌وجو برای مدارك و مقالات بــا مدیریت بهینــــــه در كتابخانه‌ها و مراكز اطلاعاتی توزیع می‌شود.
مواد موجود در رشته‌هــــای مختلف دانشگاهی از پزشكی و فیزیك گرفته تا اقتصاد و علوم كامپیوتر در حوزه جست‌وجوی این ابزار رایگان قرار می‌گیرد. اگر چـــه عمدتا نتایج جست‌وجو براساس میزان ارتباط با واژه كلیدی فهرست می‌شود، اما نكته تازه در این ابزار فهرست كردن نتایج بر اساس میزان ارجاع به آن توسط دیگر مولفان است. علاوه بر این، نتایج بر اساس میزان اعتبار مقاله با توجه به تعداد دفعاتی كه در مقالات علمی به آن استناد شده است، درجه‌بندی و بر پایه امتیاز حاصل برای كاربر فهرست می‌شود.
به گفته یكی از مهندسان گوگل، هدف این ابزار فراهم كردن امكان جست‌وجوی اطلاعات دانشگاهی و علمی برای عموم كاربران است. دانشگاه‌ها، سایت‌های ناشران، پایگاه‌های قبل از چاپ و پایگاه‌های اطلاعاتی علمی از جمله مواردی است كه توسط پژوهشگر گوگل جست‌وجو می‌شود. پژوهشگر گوگل، به طور خودكار متون را تجزیه و تحلیل كرده و استنادهای به كاررفته در متن را استخراج و سپس آن را به صورت مجزا ذخیره می‌كند. حتی استنادهایی كه online نیستند نیز مورد پردازش قرار می‌گیرند.
این بدین معنی است كه نتایج حاصل می‌تواند شامل مقالات و مواد علمی دیگر، مقالات اصلی و كتاب‌های offline نیز باشد. امروزه علیرغم وجود موتورهای جست‌وجوی گوناگون، دانشجویان و پژوهشگران، گوگل را به عنوان انتخاب اول در جست‌وجوی مواد آكادمیك استفاده می‌كنند. نتایج به دست آمده از جست‌وجو توسط پژوهشگر گوگل، تحلیل شده و تعداد استنادها، نسخه‌های موجود از مدرك و محل ذخیره آن (فقط برای كتاب‌ها) فهرست می‌شود.
● جست‌وجو و ایندكس‌گذاری
بــــــرای دستیابــــــی بـــه پژوهشگــــــر گــــــوگل بایــــــد بــــــه آدرس http://scholar.google.com مراجعه كنیــــد. در صفحه مربوطه (شكل ۱) بــــــا درج عنوان و یا واژه‌های كلیــــــدی مورد نظر در كادر جست‌وجو می‌توان به راحتی مواد علمی و مقالات مرتبط با موضوع را در خواست كرد.
از سوی دیگر عملگر Author به كاربر امكان می‌دهد تا براساس نام نویسنده بــــــه جست‌وجو بپـــــردازد. البته برای عملكـــــرد بهتر و به دست آوردن نتـــــایج مرتبط، گوگل پیشنهاد می‌كند در عبارت مورد جست‌وجو از نــــــام اولین نویسنده به همراه عنــــــوان و یا یك واژه كلیدی استفاده شود.
برای ایندكس‌گذاری سایت‌ها و محتوای الكترونیكی جوامع علمی، باید میزبـــان سایت امكان دسترسی روبات‌هــــــای خزنده گوگل را فراهم آورد. ناشران و فراهم آورندگان عمده مواد علمی می‌توانند با ارسال نامه الكترونیكی به گوگل امكان ایندكس‌گذاری محتوا را فراهم آورند.
برخی از سایت‌های علمی فقط اجازه دسترسی به خلاصه مقالات را فراهم می‌آورند و برای دسترسی به نسخه تمام متـــــن (Full Text) نیاز به ثبت نام و پرداخت هزینه است. در ایـــــن صورت پژوهشگر گوگل فقط خلاصه مقالــــــه را نمایش می‌دهد و دسترسی به نسخه تمام متن فقط با ثبت نام كاربر امكان پذیر است.
پژوهشگر گوگل در زمان ایندكس‌گذاری مقالات و مدارك، آنها را بر اساس نسخه‌های موجود، دسته‌بندی می‌كند و سپس در زمان نمــــــایش نتایج و برای تحلیل استنادهــــــا، از دسته‌بنــــدی حاصل استفاده می‌شود.
از دیگر ویژگی‌های ایــن سرویس، امكان جست‌وجوی تخصصی در مواد علمی است. شكل ۲ پژوهشگر گوگل را در حالت جست‌وجوی تخصصی نشان می‌دهد. در این حالت می‌توان علاوه برنویسنده، ناشر و زمان انتشار مدرك را نیز مشخص كرد.
همچنین برای مشخص كردن یك مدرك و یا مقاله خاص، می‌توان از گیــــــومه در اطراف عنوان مدرك استفاده كرد. شكل ۳ نمونه ای از پاسخ پژوهشگر گوگل را نمایش می‌دهــــــد. كلمه Citation در جلــــــوی عنوان مقاله نشان می‌دهد كه در مقالات علمــی دیگر به آن مقاله استناد شده است.
برخی از امكانات و روش‌هایــــــی كه در موتور جست‌وجوی گوگل پشتیبانی می‌شود، در پژوهشگر گوگل با توجه به نوع كاربرد آن وجود ندارد. ولی عملگرهــــــای دیگری مانند :Author همراه با نام نویسنده، :Intitle همراه با واژه كلیدی برای جست‌وجو در عنوان و :journal همراه با واژه كلیدی برای جست‌وجو در عنوان مجله، استفاده می‌شود.
در حال حاضر پژوهشگر گوگل برای زبان‌های انگلیسی، ایتالیایی، فرانسه، اسپانیایی، آلمانی و پرتغالی وجود دارد. در ضمن ناگفته نماند كه این سرویس، هنوز در نسخه بتــــــا قرار دارد و طبعا دارای نقص‌ها و اشكالاتی نیز هست.
● ایندگس‌گذاری محتوای پنهان وب
گوگل بـــــرای ایندكس‌گذاری محتوایی كه به طور معمـــــول در دسترس وب‌خز‌ها نیست، با ناشران مذاكره كرده است. این اطلاعات فقط برای افرادی كه مجوز استفاده داشته باشند، در دسترس قرار می‌گیرد. به عنوان مثال سایت‌های زیادی موجود است كه برای دسترسی به متن مقالات علمی و كتب موجود در آنها باید كلمه عبور و شناسه كاربری به سیستم داده شود.
بنابراین برخی از محتـوای وب توسط موتورهای جست‌وجو ماننــــــد گوگل دیده نمی‌شوند و همیشه مخفــــــی می‌مانند. بــــــرای برطرف ساختن ایــن مشكل گوگل با ناشران مذاكره كرده است.
مــــــزیت این روش یــــــافتن محل دقیق محتــــــوای مورد نیاز جست‌وجوگران است. در ایــــــن حالت كاربران مایلند متن كامل موادی را كه توسط گوگل ارائه شده، بخوانند، اما برای این منظور به كلمه عبور و عضویت در سایت نیاز است.
ایــــــن روش مشكلاتی را نیز در بــــــر خواهد داشت، به عنوان مثال علاوه بــــــر آنكه متن كامل مقاله در دسترس نیست، امكان خواندن چكیده مقاله نیز در بسیاری از موارد وجود ندارد. در واقع با انتخاب این مقالات صفحه‌ای برای وارد كردن شناسه كاربری و كلمه عبور نمایان می‌شود. گوگل در این زمینه، صرفا همانند یك رابط میان ناشر و شخص جست‌وجوگر عمل كرده و آن دو را به هم مرتبط می‌كند.
برای حفظ كارآیی، بهترین نتیجه زمانی حاصل می‌شود كه نــــــاشران چكیــــــدهء مقالات را به كاربران نمــــــایش دهنــــــد و برای دریــــــافت متن كامل آن كلمه عبور و شناسه كاربری درخواست كنند.
ایجــــــاد دسترسی خاص به اطلاعات منتشر شده ناشران، از دیــــــد گوگل ایندكس‌گــــــذاری محتوای پنهان وب نامیده می‌شود و برای جست‌وجوگــــــران وب، قابلیتی بسیار مفید است.
● استخراج و تحلیل استنادها
گوگل در زمــــــان تحلیل محتوای مقالات سعــــــی می‌كنــــــد نام نویسنده اثر را استخراج كند. همچنین با توجه به عنوان مشخص می‌كنـــد كه چه مقالات دیگری به این مقاله استناد كرده‌اند. استنادهایی كه بــــه یك مقاله داده می‌شود از جمله مواردی است كه در ارزش‌گــــذاری آن مقاله مورد استفاده قرار می‌گیرد.
پژوهشگر گوگل از استنادها برای یافتن ارتباط میان اسناد استفاده می‌كنــــد; به ویژه در حالتی كه استنادهای مقالــــه به صورت پیوند ذخیره شده باشد، این امر تسهیل می‌شود.
سرویس پژوهشگر گوگل، استنادها را بــــــا واژه Cited by بــــــه‌صورت یك پیوند نمایش می‌دهد كه با كلیك روی آن، فهرست استنادها ظاهر می‌شود.
● خصوصیات خاص پژوهشگر گوگل:
یك مقاله ممكن است در چندیـــــن كامپیوتر میزبان در اینترنت ذخیره شود. در چنیـــن مواردی، گوگل سعی می‌كند نسخه‌ای را به صورت پیوند ارائه كند، كه دارای كیفیت برتری (از نظر اعتبار میزبان، نسخه مقاله و سرعت میزبان) باشد.
در برخی از موارد، اصل مقاله به صـــورت online در سطح شبكه در دسترس نیست و پژوهشگر گوگل فقط از طریق استنادهای دیگر مقالات از وجود آن اطلاع دارد. در این حالت نتایج یك جست‌وجوی تحت وب برای عنوان مقاله یا كتاب نمایش داده می‌شود.
گوگل دارای امكان دیگری بنام Open WorldCat است. با كمك این قابلیت جدید كاربران می‌توانند پایگاه OCLC كه دارای ركوردهای كتابخانه‌هـا و ناشران است را جست‌وجو كنند. در این روش محبوب‌ترین سایت‌های فروش نشریات و كتاب مورد جست‌وجو قرار گرفتــــه و اطلاعات كتابشناختی ارائه می‌شود. با جست‌وجوی تحت وب می‌تــــوان اطلاعات بیشتری درباره مداركی كه اصل آنها به صورت online در دسترس نیست، كسب كرد.
از جملــــــه خصوصیات و مزایای پژوهشگر گوگل، مدیریت ترافیك كتابخانه‌ها و مراكز اطلاعاتی است. بــــــا خصوصیاتی كه پژوهشگر گوگل ارائه می‌كند، جست‌وجو برای مدارك و مقالات بــا مدیریت بهینــــــه در كتابخانه‌ها و مراكز اطلاعاتی توزیع می‌شود.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر