خبر تعجب برانگیزی بود: "گوگل شهر تبریز را متعلق به جمهوری آذربایجان خواند." خبری که به یکباره همه را متعجب ساخت.
این خبر از سوی سرویس جامعه اطلاعاتی ایسنا و رسانه ملی (سیمای خبر IRIB) در بخش اخبار ۲۰:۳۰ شبکه ۲ منتشر شد و بلافاصله مورد باز انتشار بسیاری از رسانه های مکتوب و اینترنتی قرار گرفت که براساس آن گوگل در بخش ویدئوی خود به آذربایجان جنوبی اشاره کرده است و تبریز را در قلمرو ایران و مرکز آذربایجان جنوبی دانسته است.
مدتی است وقوع چنین اتفاقاتی و زیر سوال بردن هویت تاریخی و دینی ایران در برخی رسانه های خارجی و نمونه های واضح و روشنی از این کار را به یاد دارند که شاخص ترین آن تغییر نام خلیج فارس به خلیج عربی بود که با اعتراض شدید و سازمان دهی شده کاربران بخصوص وبلاگ ها عقب نشینی کردند.
اما این بار و در مورد خبر الحاق تبریز به جمهوری آذربایجان در متن انگلیسی مورد استناد هیچ معنا و مفهومی تحت عنوان تجزیه طلبی و یا الحاق شهر تبریز به جمهوری آذربایجان دیده نمی شود ضمن اینکه لازه به یادآوری می دانم که فایل ویدئویی منتشر شده در گوگل متعلق به سازمان ایرانگردی و جهانگردی کشورمان است و به لحاظ اینکه این بخش توسط کاربران به روزرسانی می شود، مسوولیتی درخصوص محتوا متوجه گوگل نمی شود.
استفاده از عبارت "ایران جنوبی" برای توصیف مناطق جنوبی ایران در ادبیات انگلیسی به هیچ وجه به معنای وجود ایران شمالی یا تجزیه سیاسی کشور نیست.
در بخش ویدئوی گوگل کاربران می توانند ویدئوهای درخواستی خود را با متن توضیحی موردنظرشان بارگذاری کنند که مسوولیتی را متوجه گوگل در باره محتوای آن متن نمی کند اما متاسفانه در واکنش های صورت گرفته علیه این خبر، بدون شناخت و بررسی موضوع، "اقدام سیاسی گوگل علیه منافع ملی کشورمان" مطرح شد.
خطای رسانه ای دور از انتظار نیست ولی می توان با دقت و توجه مدیران رسانه ها از حجم این خطاها کاست و استفاده از نظر کارشناسان پیش از انتشار چنین اخباری که می توانند ابعاد گمراه کننده داشته باشند، بهترین راه حل است.
ناگفته نماند که عبارت آذربایجان به عنوان یک واحد هویتی در تاریخ مطرح بوده و هست. از زمان جدا شدن تعدادی از شهرهای قفقاز در جنگ با روس ها از ایران، این موضوع مطرح بوده که به نوعی این شهرها متعلق به ایران هستند و هیچگاه استفاده کردن از عنوان آذربایجان جنوبی یا شمالی در ادبیات سیاسی مرسوم نبوده است. همانطور که استفاده از عنوان ایران جنوبی به معنی جنوب ایران است و نه تجزیه سیاسی بخشی از ایران. اعلام قرار گرفتن شهر تبریز در قلمرو ایران نیز در همین چارچوب مطرح است و اساسا کاربردی سیاسی ندارد.
البته می توان گفت که همیشه بعضی مصر بوده و هستند که مناطق آذری زبان جدا شده از ایران بار دیگر به ایران برگردند. زمزمه هایی درباره مدت دار بودن قراردادهای گلستان و ترکمنچای نشان دهنده بخشی از این علائق محسوب می شود.
با همه این تفاسیر درباره اینکه آیا گوگل در مورد تبریز نیز آنگونه که درباره نام خلیج فارس عمل شد و عنوان "فارس" برداشته شد، باید اندکی تامل کرد زیرا انتشار این خبر و برانگیختن عرق ملی ایرانیان تنها ناشی از یک اشتباه رسانه ای در ترجمه یک عبارت رخ داده شده بود.
در متن توضیحی گوگل برای آن فیلم ویدئویی که ایسنا این خبر را به نقل از آن منتشر کرده، یک آذربایجانی تبار به معرفی شهر تبریز پرداخته و در آن عبارت "Southern Azerbaijan" را به معنای جنوب آذربایجان آورده است که به اشتباه آذربایجان جنوبی ترجمه شده در حالیکه ترجمه صحیح عبارت فوق "جنوب آذربایجان" بوده است که شهرهای آذربایجان شرقی و غربی که به جمهوری اسلامی ایران تعلق دارند، قرار گرفته است.
این مطلب در بخش کاربران گوگل که به وسیله کاربران به روزرسانی می شود، آمده است و همانگونه که در بخش توافقنامه گوگل هم آمده که محتوای این قسمت مورد تائید و انتشار رسمی گوگل و اقدامی در جهت مخدوش کردن اسامی ایرانی نیست که حتی در صورت انتشار چنین مطلبی بتوان گوگل را متهم کرد.
این اطلاعات توسط یک کاربر گذاشته شده است و نمی توان تئوری سیاسی از این نوشته برداشت کرد و تنها می توان از مسوولان گوگل درخواست کرد که نسبت به انتشار چنین مطالبی دقت توجه بیشتری را به خرج دهند و بر روی خروجی های گوگل نظارت بیشتری داشته باشند تا اشتباهات این چنینی رخ ندهد.
انتشار این خبر واکنش های درخور توجهی را نیز به دنبال داشت بطوریکه کارشناسان امر بدون بررسی موضوع به اظهارنظر در این زمینه پرداختند و خواستار برخورد قاطع و جدی فعالان حوزه فرهنگی و سیاسی در برابر چنین حرکتی شدند.
گرچه اظهارات ارایه شده مبنی بر دقت و توجه به تولید محتواهای تولید شده در محیط وب که هر کسی آزادانه در آن به تولید محتوا می پردازد، است اما این بار گوگل، بی گناه متهم شد.
"نصراله جهانگرد" دبیر سابق شورای عالی اطلاع رسانی در این باره گفته است: فضای سایبر و دنیای مجازی که روزبه‌روز در دنیا فعال‌تر شده است و در واقع، محیط تبادل اطلاعات جهانی محسوب می‌شود، مانند فضای عادی و واقعی، به ضوابطی نیاز دارد و باید برای آن قوانین خاصی تدوین شود.
وی افزود: باید کماکان در مجامع بین‌المللی خواستار برقراری قواعد و قانون برای فضای دیجیتالی باشیم و در قانون هم به این موضوع تاکید شود که در این فضا حق تعرض به حوزه‌های دیگر جوامع وجود ندارد.
جهانگرد بر لزوم دفاع شهروندان فضای دیجیتالی از حریم منافع ملی و دینی تاکید کرد و با اشاره به موضوع خلیج فارس که چندی پیش مطرح شده بود، گفت: در این‌باره نیز باید برخوردی مشابه موضوع خلیج فارس داشته باشیم زیرا آنها باید بدانند که ایرانیان نسبت به حریم و حقوق خود حساس و فعال هستند و از این‌گونه تعرض‌ها جلوگیری می‌کنند.
ضمن اینکه وی حتی با تردید در این باره اینکه آیا این اقدام واقعا از سوی گوگل رخ داده است یا نه، صحبت می کند و یادآور می شود: البته باید بررسی شود که منشا این اقدام سایت گوگل است یا آنکه این موضوع در جای دیگری انجام شده است و با منشا تولید این خبر برخورد جدی کرد.
در میان اظهارات عجولانه نیز می توان به مواردی برخورد کرد که صحت و سقم این خبر را زیر سوال می برد بطوریکه رییس دانشکده علوم اجتماعی و ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی می گوید: بطلان ادعای سایت اینترنتی گوگل به قدری روشن است که نیازی به پاسخگویی ندارد. مگر می‌شود به آسانی تاریخ و جغرافیای مملکتی را تحریف کرد؟! چراکه به ادعای واهی یک سایت نمی‌توان استناد کرد زیرا تمامیت ارضی و مرزهای ملی کشورها دارای شناسنامه بین‌المللی است و با ادعای هیچ فرد یا نهادی در هر موقعیتی که قرار داشته باشد، مخدوش نمی‌شود.
نماینده مردم اردبیل مطلب سایت گوگل که باز هم باید تاکید شود اشتباه رسانه های داخلی بوده را کذب، غیرمعقول و غیرکارشناسی دانست و تصریح کرد: اسناد تاریخی نشان می‌دهند که جمهوری آذربایجان، باکو و شکی متعلق به ایران هستند.
رییس پیشین سازمان میراث فرهنگی و گردشگری آذربایجان شرقی در واکنش به معرفی مجعول تاریخی و جغرافیایی تبریز در سایت گوگل، تاکید کرد: دولت و حکومت ما به هیچ وجه نباید در مقابل این دسیسه‌ها عکس‌العمل تب‌آلودی را نشان دهد اما ایرانی‌ها به عنوان اشخاص حقیقی باید مانند جریان تغییر نام خلیج فارس، به پا خیزند و با ایمیل‌های‌شان دنیا را متوجه کنند.
همچنین دکتر "علی‌اکبر صفوی" استاد دانشگاه، اظهار کرد: قبل از اینکه هرگونه حرکت نسنجیده‌ای انجام شود، جامعه IT کشور باید ایمیلی را با استناد به کذب بودن این اطلاع‌رسانی در واکنش‌های احتمالی قومی به مدیریت مربوط در سایت گوگل ارسال کند چراکه اشتباه‌ها اگر از روی عمد نباشند، با تصحیح و عذرخواهی محترمانه سایت مربوط تمام خواهند شد.
این خبر از سوی سرویس جامعه اطلاعاتی ایسنا و رسانه ملی (سیمای خبر IRIB) در بخش اخبار ۲۰:۳۰ شبکه ۲ منتشر شد و بلافاصله مورد باز انتشار بسیاری از رسانه های مکتوب و اینترنتی قرار گرفت که براساس آن گوگل در بخش ویدئوی خود به آذربایجان جنوبی اشاره کرده است و تبریز را در قلمرو ایران و مرکز آذربایجان جنوبی دانسته است.
مدتی است وقوع چنین اتفاقاتی و زیر سوال بردن هویت تاریخی و دینی ایران در برخی رسانه های خارجی و نمونه های واضح و روشنی از این کار را به یاد دارند که شاخص ترین آن تغییر نام خلیج فارس به خلیج عربی بود که با اعتراض شدید و سازمان دهی شده کاربران بخصوص وبلاگ ها عقب نشینی کردند.
اما این بار و در مورد خبر الحاق تبریز به جمهوری آذربایجان در متن انگلیسی مورد استناد هیچ معنا و مفهومی تحت عنوان تجزیه طلبی و یا الحاق شهر تبریز به جمهوری آذربایجان دیده نمی شود ضمن اینکه لازه به یادآوری می دانم که فایل ویدئویی منتشر شده در گوگل متعلق به سازمان ایرانگردی و جهانگردی کشورمان است و به لحاظ اینکه این بخش توسط کاربران به روزرسانی می شود، مسوولیتی درخصوص محتوا متوجه گوگل نمی شود.
استفاده از عبارت "ایران جنوبی" برای توصیف مناطق جنوبی ایران در ادبیات انگلیسی به هیچ وجه به معنای وجود ایران شمالی یا تجزیه سیاسی کشور نیست.
در بخش ویدئوی گوگل کاربران می توانند ویدئوهای درخواستی خود را با متن توضیحی موردنظرشان بارگذاری کنند که مسوولیتی را متوجه گوگل در باره محتوای آن متن نمی کند اما متاسفانه در واکنش های صورت گرفته علیه این خبر، بدون شناخت و بررسی موضوع، "اقدام سیاسی گوگل علیه منافع ملی کشورمان" مطرح شد.
خطای رسانه ای دور از انتظار نیست ولی می توان با دقت و توجه مدیران رسانه ها از حجم این خطاها کاست و استفاده از نظر کارشناسان پیش از انتشار چنین اخباری که می توانند ابعاد گمراه کننده داشته باشند، بهترین راه حل است.
ناگفته نماند که عبارت آذربایجان به عنوان یک واحد هویتی در تاریخ مطرح بوده و هست. از زمان جدا شدن تعدادی از شهرهای قفقاز در جنگ با روس ها از ایران، این موضوع مطرح بوده که به نوعی این شهرها متعلق به ایران هستند و هیچگاه استفاده کردن از عنوان آذربایجان جنوبی یا شمالی در ادبیات سیاسی مرسوم نبوده است. همانطور که استفاده از عنوان ایران جنوبی به معنی جنوب ایران است و نه تجزیه سیاسی بخشی از ایران. اعلام قرار گرفتن شهر تبریز در قلمرو ایران نیز در همین چارچوب مطرح است و اساسا کاربردی سیاسی ندارد.
البته می توان گفت که همیشه بعضی مصر بوده و هستند که مناطق آذری زبان جدا شده از ایران بار دیگر به ایران برگردند. زمزمه هایی درباره مدت دار بودن قراردادهای گلستان و ترکمنچای نشان دهنده بخشی از این علائق محسوب می شود.
با همه این تفاسیر درباره اینکه آیا گوگل در مورد تبریز نیز آنگونه که درباره نام خلیج فارس عمل شد و عنوان "فارس" برداشته شد، باید اندکی تامل کرد زیرا انتشار این خبر و برانگیختن عرق ملی ایرانیان تنها ناشی از یک اشتباه رسانه ای در ترجمه یک عبارت رخ داده شده بود.
در متن توضیحی گوگل برای آن فیلم ویدئویی که ایسنا این خبر را به نقل از آن منتشر کرده، یک آذربایجانی تبار به معرفی شهر تبریز پرداخته و در آن عبارت "Southern Azerbaijan" را به معنای جنوب آذربایجان آورده است که به اشتباه آذربایجان جنوبی ترجمه شده در حالیکه ترجمه صحیح عبارت فوق "جنوب آذربایجان" بوده است که شهرهای آذربایجان شرقی و غربی که به جمهوری اسلامی ایران تعلق دارند، قرار گرفته است.
این مطلب در بخش کاربران گوگل که به وسیله کاربران به روزرسانی می شود، آمده است و همانگونه که در بخش توافقنامه گوگل هم آمده که محتوای این قسمت مورد تائید و انتشار رسمی گوگل و اقدامی در جهت مخدوش کردن اسامی ایرانی نیست که حتی در صورت انتشار چنین مطلبی بتوان گوگل را متهم کرد.
این اطلاعات توسط یک کاربر گذاشته شده است و نمی توان تئوری سیاسی از این نوشته برداشت کرد و تنها می توان از مسوولان گوگل درخواست کرد که نسبت به انتشار چنین مطالبی دقت توجه بیشتری را به خرج دهند و بر روی خروجی های گوگل نظارت بیشتری داشته باشند تا اشتباهات این چنینی رخ ندهد.
انتشار این خبر واکنش های درخور توجهی را نیز به دنبال داشت بطوریکه کارشناسان امر بدون بررسی موضوع به اظهارنظر در این زمینه پرداختند و خواستار برخورد قاطع و جدی فعالان حوزه فرهنگی و سیاسی در برابر چنین حرکتی شدند.
گرچه اظهارات ارایه شده مبنی بر دقت و توجه به تولید محتواهای تولید شده در محیط وب که هر کسی آزادانه در آن به تولید محتوا می پردازد، است اما این بار گوگل، بی گناه متهم شد.
"نصراله جهانگرد" دبیر سابق شورای عالی اطلاع رسانی در این باره گفته است: فضای سایبر و دنیای مجازی که روزبه‌روز در دنیا فعال‌تر شده است و در واقع، محیط تبادل اطلاعات جهانی محسوب می‌شود، مانند فضای عادی و واقعی، به ضوابطی نیاز دارد و باید برای آن قوانین خاصی تدوین شود.
وی افزود: باید کماکان در مجامع بین‌المللی خواستار برقراری قواعد و قانون برای فضای دیجیتالی باشیم و در قانون هم به این موضوع تاکید شود که در این فضا حق تعرض به حوزه‌های دیگر جوامع وجود ندارد.
جهانگرد بر لزوم دفاع شهروندان فضای دیجیتالی از حریم منافع ملی و دینی تاکید کرد و با اشاره به موضوع خلیج فارس که چندی پیش مطرح شده بود، گفت: در این‌باره نیز باید برخوردی مشابه موضوع خلیج فارس داشته باشیم زیرا آنها باید بدانند که ایرانیان نسبت به حریم و حقوق خود حساس و فعال هستند و از این‌گونه تعرض‌ها جلوگیری می‌کنند.
ضمن اینکه وی حتی با تردید در این باره اینکه آیا این اقدام واقعا از سوی گوگل رخ داده است یا نه، صحبت می کند و یادآور می شود: البته باید بررسی شود که منشا این اقدام سایت گوگل است یا آنکه این موضوع در جای دیگری انجام شده است و با منشا تولید این خبر برخورد جدی کرد.
در میان اظهارات عجولانه نیز می توان به مواردی برخورد کرد که صحت و سقم این خبر را زیر سوال می برد بطوریکه رییس دانشکده علوم اجتماعی و ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی می گوید: بطلان ادعای سایت اینترنتی گوگل به قدری روشن است که نیازی به پاسخگویی ندارد. مگر می‌شود به آسانی تاریخ و جغرافیای مملکتی را تحریف کرد؟! چراکه به ادعای واهی یک سایت نمی‌توان استناد کرد زیرا تمامیت ارضی و مرزهای ملی کشورها دارای شناسنامه بین‌المللی است و با ادعای هیچ فرد یا نهادی در هر موقعیتی که قرار داشته باشد، مخدوش نمی‌شود.
نماینده مردم اردبیل مطلب سایت گوگل که باز هم باید تاکید شود اشتباه رسانه های داخلی بوده را کذب، غیرمعقول و غیرکارشناسی دانست و تصریح کرد: اسناد تاریخی نشان می‌دهند که جمهوری آذربایجان، باکو و شکی متعلق به ایران هستند.
رییس پیشین سازمان میراث فرهنگی و گردشگری آذربایجان شرقی در واکنش به معرفی مجعول تاریخی و جغرافیایی تبریز در سایت گوگل، تاکید کرد: دولت و حکومت ما به هیچ وجه نباید در مقابل این دسیسه‌ها عکس‌العمل تب‌آلودی را نشان دهد اما ایرانی‌ها به عنوان اشخاص حقیقی باید مانند جریان تغییر نام خلیج فارس، به پا خیزند و با ایمیل‌های‌شان دنیا را متوجه کنند.
همچنین دکتر "علی‌اکبر صفوی" استاد دانشگاه، اظهار کرد: قبل از اینکه هرگونه حرکت نسنجیده‌ای انجام شود، جامعه IT کشور باید ایمیلی را با استناد به کذب بودن این اطلاع‌رسانی در واکنش‌های احتمالی قومی به مدیریت مربوط در سایت گوگل ارسال کند چراکه اشتباه‌ها اگر از روی عمد نباشند، با تصحیح و عذرخواهی محترمانه سایت مربوط تمام خواهند شد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر